But, umywalka, kubek i hulajnoga. Do tego paragon, przystanek autobusowy i sala kinowa. Co łączy te rzeczy? Pokazują bariery, które utrudniają życie osobom z niepełnosprawnościami. Wszystkie będzie można zobaczyć na wystawie „Epoka (Nie)dostępności w Galerii Sztuki Współczesnej „Winda”. Ekspozycja zaprojektowana przez Muzeum Narodowe w Krakowie i Fundację Avalon w symboliczny sposób pokazuje to, co utrudnia lub uniemożliwia osobom z niepełnosprawnościami samodzielne życie.
Za pomocą prostych przedmiotów pokazuje to, co nie działa, przeszkadza i to, co sprawia, że osoby z niepełnosprawnościami czują się wykluczone, traktowane gorzej od pełnosprawnych.
Prawdziwe historie
- Opowieść o dostępności to opowieść o empatii i solidarności społecznej. Dostępność jest korzyścią dla wszystkich, ale dla osób z niepełnosprawnościami to warunek sine qua non dla ich aktywnego życia i uczestnictwa społecznego. Wystawa jaką stworzyliśmy wspólnie z Muzeum Narodowym w Krakowie w sposób zupełnie nowatorski podejmuje ten temat. Każdemu z 11 eksponatów towarzyszy opowieść człowieka, który otworzył przed nami drzwi do swojego życia. Cieszę się, że możemy pokazać naszą wystawę w Kielcach. Mam nadzieję, że będą chcieli Państwo poznać te historie i że wywołają one refleksję nad własnymi postawami, bowiem nie tylko jesteśmy beneficjentami, ale też aktywnie oddziałujemy codziennie na dostępność, z czego nie zawsze sobie zdajemy sprawę – zaznacza Helena Szczuka-Kalenský, kierowniczka działu komunikacji i promocji Fundacji Avalon.
- Za każdym z tych kilkunastu przedmiotów stoi człowiek z niepełnosprawnościami, który opowiedział swoją historię, podzielił się refleksją. Wśród nich jest m.in. Michał Figurski, dziennikarz, który walczy o odzyskanie sprawności po udarze. To właśnie te historie były inspiracją do eksponatów – wyjaśnia p.o. dyrektor KCK Artur Wijata.
Wystawa podróżuje po Polsce. Po prezentacji w Muzeum Narodowym w Krakowie, pojechała do Młynów Rothera do Bydgoszczy. W każdym miejscu współorganizatorzy wystawy dokładają kolejny eksponat. – Młyny Rothera przygotowały film o tym, jak ciężko poruszać się na wózku po bruku. Kieleckie Centrum Kultury – labirynt – zdradza Artur Wijata. Inspiracji dostarczyła nam Magdalena Dudowicz, nasza konsultantka do spraw osób z niepełnosprawnościami wzroku – dodaje.
Zobaczyć, zrozumieć, zmienić
Często uważamy, że brak dostępności nas nie dotyczy. Nie ma windy, wejdę po schodach. Nie mogę przeczytać drobnego druku? Widocznie nie ma tam nic ważnego. Niedosłyszę komunikatu na dworcu, to przeczytam tablice. Tymczasem ponad 5 milionów Polaków z niepełnosprawnościami doświadcza różnych form wykluczenia, takich jak bariery architektoniczne, informacyjne, technologiczne, edukacyjne, finansowe, a także te występujące w życiu zawodowym i prywatnym. Ale warto pamiętać, że brak dostępności może dotknąć każdego – wystarczy wyjść na spacer z dziecięcym wózkiem, złamać nogę czy zgubić okulary. Albo po prostu się zestarzeć. Bo sprawność nie jest dana na zawsze.
Wystawa ma uświadomić zwiedzającym, jak czasami drobne i oczywiste rzeczy mogą być dla osób z niepełnosprawnościami problemem nie do rozwiązania. Wsparcie i zmiany systemowe są konieczne, ale bez świadomości społeczeństwa nie uda się tego zrobić. Potrzebna jest empatia i zrozumienie problemów osób z niepełnosprawnościami. Temu służy właśnie „Epoka (nie)dostępności”.
Kampania i wyjątkowi organizatorzy
Ekspozycja powstała we współpracy z Muzeum Narodowym w Krakowie. Jest częścią kampanii społecznej „Epoka Dostępności” zrealizowanej przez Fundację Avalon, dofinansowanej ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych – PFRON.
Kampania była przeprowadzona wspólnie z Agencją Nie Do Ogarnięcia. We wrześniu 2025 roku zdobyła Brązowy Miecz w jednym z najbardziej prestiżowych polskich konkursów kreatywności, Klubu Twórców Reklamy (KTR).
Fundacja Avalon to jedna z największych organizacji pozarządowych w Polsce wspierających osoby z niepełnosprawnościami i przewlekle chore, powstała w 2006 roku, a od roku 2009 posiada status organizacji pożytku publicznego. Ma siedzibę w Warszawie, jednak swoim wsparciem obejmuje osoby potrzebujące z całej Polski. Fundacja oferuje pomoc potrzebującym w obszarze finansowym, a także prowadzi szereg programów społecznych i edukacyjnych, mających na celu aktywizację OzN, a także zmianę postrzegania osób z niepełnosprawnościami w polskim społeczeństwie. Fundacja Avalon aktualnie wspiera około 15 500 osób z całej Polski. Łączna wartość pomocy udzielonej przez Fundację swoim podopiecznym wynosi blisko 500 mln.
Gdzie i kiedy?
„Epoka (nie)dostępności”
Galeria Sztuki Współczesnej Winda KCK
Wystawa czynna od 10 października do 14 grudnia
Wstęp wolny
Projekt „Projektowanie uniwersalne kultury – dostępność w instytucjach kultury”, realizowany jest w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, w ramach Priorytetu III Dostępność i usługi dla osób z niepełnosprawnościami Działanie nr 3.3 Systemowa poprawa dostępności
